Danıştay, girişimcilik ekosistemi ve teknoloji şirketlerinden alınan ek vergide yaşanan tartışmaya son noktayı koydu. Bu şirketlerin de emisyon primi kazancı istisnası üzerinden ek vergiyi ödemesi kesinleşti. Maliye, kaybedeceğini düşündüğü davayı kazandı. Yeminli Mali Müşavir Abdullah Tolu, ek vergi ile ilgili ayrıntıları kaleme aldı.
Bu kararın etkisi sadece startup, fintek ve teknoloji şirketleri ile sınırlı değil! Girişimcilik ekosistemi, girişim sermayesi yatırım fonları ve emisyon primini kullanarak sermaye artırımı yapan şirketleri de etkiliyor.
EK VERGİ DÜZENLEMESİ HANGİ AMAÇLA YAPILDI? Ek vergi, Kahramanmaraş ve çevre illerdeki depremin oluşturduğu olumsuz etkilerin giderilmesi, afetzede vatandaşlarımızın acil ihtiyaçlarının karşılanması ve bölgenin yeniden inşasına kaynak sağlanması amacıyla 2022 hesap dönemine ilişkin olmak üzere bir defalığına ihdas edildi (7440 sayılı Kanun, Mad. 10/27). Söz konusu düzenleme 12 Mart 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi.
DAVALARIN ÖNEMLİ BİR KISMI EMİSYON PRİMİYLE İLGİLİ! Ek vergiye karşı tahmin edilenin ötesinde çok sayıda dava açıldı. 1 milyon 69 bin 339 kurumlar vergisi mükellefinden 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde istisna, indirim ve indirimli kurumlar vergisi matrahı beyan eden yaklaşık 75 bin kurumlar vergisi mükellefi ek vergi hesapladı! Bu mükelleflerin yaklaşık 45 bini, 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamelerini ek vergi kaynaklı ihtirazi kayıtla verdi, tamamına yakın kısmı da dava açtı! Bu davaların önemli bir kısmı emisyon primi kazanç istisnası ile ilgili.
ANAYASA MAHKEMESİ EK VERGİYİ ANAYASAYA AYKIRI BULMADI! Anayasa Mahkemesi, Kahramanmaraş ve çevre illerdeki depremin oluşturduğu olumsuz etkilerin giderilmesi, afetzede vatandaşlarımızın acil ihtiyaçlarının karşılanması ve bölgenin yeniden inşasına kaynak sağlanması amacıyla sadece 2022 hesap dönemine ilişkin olmak üzere bir defalığına 7440 sayılı Kanun ile getirilen ek vergi düzenlemesini Anayasaya aykırı bulmadı! (AYM’nin 14.03.2024 tarihli ve E: 2023/169, Karar: 2024/82 sayılı Kararı, 19.04.2024 tarihli ve 32522 sayılı Resmi Gazete).
MAHKEME KARARLARI MÜKELLEFLER, DANIŞTAY YD KARARLARI İSE MALİYE LEHİNEYDİ! 3 Seri No.lu 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği’nin 5. Maddesinin 3. Fıkrasının (ç) bendinde yer alan “Emisyon Primi Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-ç)” ibaresi ile 7. Maddesindeki 5 ve 9 no.lu örneklerin iptali ve dava sonuçlanıncaya kadar yürütmesinin (YD) durdurulması için Danıştay’da çok sayıda dava açıldı. Bu davalara bakan Danıştay 3. Dairesi, davacıların YD talebini reddetti, Danıştay VDDK ise, bu kararlara karşı yapılan itirazları reddetti. Buna karşılık, ilk derece mahkemeleri (vergi mahkemeleri ve istinaf) ise, emisyon primi kazancı istisnası üzerinden ek vergi hesaplanmaması gerektiği şeklinde karar verdiler. Danıştay’ın esastan karar vermemesi, buna karşılık ilk derece mahkeme kararlarının mükellefler lehine olması, dava açan şirketlerin kazanma umutlarını oldukça artırmıştı. Maliye başta olmak üzere dava açan şirketler ve iş dünyası, bu davaların sonucunu sabırsızlıkla bekliyordu. Danıştay son noktayı koydu: Emisyon primi kazanç istisnası üzerinden de ek vergi ödenecek! Danıştay 3. Dairesi, Anayasa Mahkemesi’nin yukarıda belirtilen kararını dikkate alarak, emisyon prim kazancı istisnasına getirilen ek verginin anayasaya aykırılık iddiasını ciddi bulmayarak, 3 Seri No.lu 7440 Sayılı Kanun Genel Tebliği’nin 5. Maddesinin 3. Fıkrasının (ç) bendinde yer alan “Emisyon Primi Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-ç)” ibaresi ile 7. Maddesindeki 5 ve 9 no.lu örneklerin iptali iddiasıyla açılan davayı reddetti (Danıştay 3. Dairesi’nin 13.05.2024 tarihli ve E.2023/3132, K.2024/2877 sayılı Kararı). “Emisyon primi kazanç değil, yedek akçe olup, doğrudan bir sermaye unsurudur. KVK’da vergiden istisna tutulmamış olsa dahi vergiye tabi tutulamayacak bir nakdi kaynaktır. Emisyon priminin kurumlar vergisinden istisna tutulan kazançlar arasında sayılması yönündeki düzenleme, emisyon primine kazanç niteliği kazandırmamaktadır. Ancak, 7440 sayılı Kanunun 10. maddesinin (27) numaralı fıkrasında açıkça 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, 5520 sayılı Kanun ile diğer kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin %10 oranında ek vergi hesaplanacağı belirtildiğinden ve 7440 sayılı Kanun Genel Tebliği (Seri No:3)'nin 5. maddesinin (3) numaralı fıkrasında 5520 sayılı Kanunda istisna olarak sayılmış olan emisyon prim kazancı da sayıldığından, Tebliğin Kanuna aykırılığından söz edilemez.” (Danıştay 3. Dairesi’nin 29.04.2024 tarihli ve E.2023/3128, K.2024/2430 sayılı Kararı).
BU KARAR EMİSYON PRİMİ EK VERGİSİNE DAVA AÇANLARIN TÜM UMUTLARINI YOK ETTİ! Danıştay 3. Dairesi tarafından verilen bu karar, 2022 hesap dönemi kurumlar vergisi beyannamesinde beyan ettikleri emisyon primi kazancı istisnası üzerinden ek vergi ödeyip dava açan şirketlerin tüm umutlarını yok etti! Çünkü, bu dava, “ana dava” olarak kabul ediliyordu.
MALİYE KAYBETMEYİ BEKLEDİĞİ DAVAYI KAZANDI! Maliye, emisyon primi kazancı üzerinden ek vergi alınmasıyla ilgili davaları kaybedeceğini düşünüyordu. Bu konuda ilk derece mahkemeleri ve istinaf daireleri tarafından verilen kararlar da Maliye’nin moralini oldukça bozmuştu. Ancak, olay Danıştay’da tam tersine döndü, Maliye kaybedeceğini düşündüğü Tebliğ iptal davasını kazandı. Bu karar, bu konuda açılan ve yargılaması devam eden diğer davalara da emsal teşkil edecek. Ayrıca, bu kararla beraber kapsama giren şirketlerin ek vergi beyanları kontrol edilecek, ek vergiyi eksik hesaplayan ya da hiç hesaplamayanlarla ilgili gerekli yasal işlemler yapılacak.
