Bu yıl ikinci kez, mitolojide felaketlerin habercisi olarak bilinen bir kürek balığı (oarfish) kıyıya vurdu. Yaklaşık 3 metre uzunluğunda olan bu nadir deniz canlısı, halk arasında depremlerle ilişkilendiriliyor. Bilim insanları, kürek balıklarının kıyıya vurmasının okyanus koşullarındaki değişikliklerle bağlantılı olabileceğini belirtiyor. Peki, felaket balığı nedir ve nasıl ortaya çıktı?
Kaliforniya’da nadir görülen ve mitolojide felaketlerin habercisi olarak bilinen kürek balıklarından biri daha kıyıya vurdu. Encinitas sahilinde keşfedilen balık, yaklaşık 3 metre uzunluğunda. Ağustos ayında bölgede başka bir kürek balığının görülmesinden sonra bu, bu yılki ikinci vaka oldu. Kaliforniya Üniversitesi San Diego’daki Scripps Oşinografi Enstitüsü’nün açıklamasına göre, balık doktora öğrencilerinden biri tarafından bulundu.
Kürek balıkları, genellikle denizin 200 ila bin metre derinliklerindeki mezopelajik bölgede yaşar. Ancak bu tür, deprem ve diğer doğal afetlerin öncüsü olduğuna inanıldığı için “kıyamet balığı” olarak da anılır. "Kıyamet balığı" olarak bilinen kürek balığı (Oarfish), denizlerde nadir görülen bir türdür ve birçok kültürde felaketlerin habercisi olduğuna dair efsanelere konu olmuştur. Bu balığın felaketlerle ilişkilendirilmesi, büyük depremler veya tsunamiler öncesinde kıyıya vurduğu ya da yüzeyde görüldüğü vakalardan kaynaklanır.
Örneğin, 2011'deki Japonya depremi öncesinde ülkedeki farklı sahillerde 20 kürek balığı görülmüştü. Oarfish genellikle derin denizlerde yaşadığı için yüzeye çıkması veya kıyıya vurması olağan dışı bir durumdur. İnsanlar bu durumu doğanın dengesinde bir bozulma işareti olarak yorumlayabilir. Japonya’da oarfish’e "Namazu" efsanesinde geçen dev bir yılan balığına benzer şekilde, depremleri önceden haber verdiğine inanılmıştır. Bu nedenle, oarfish’in ortaya çıkışı, geçmişte büyük depremlerle ilişkilendirilmiştir.
Bu ayki keşiften sadece birkaç ay önce, San Diego açıklarında şnorkelli dalış yapan bir grup, 3,6 metre uzunluğunda bir başka ölü kürek balığıyla karşılaşmıştı. Scripps Oşinografi Enstitüsü’nden balık uzmanı Ben Frable, kürek balıklarının Kaliforniya sahillerinde çok nadiren görüldüğünü belirtti. 1901’den bu yana yalnızca 20 kez kaydedilen bu olayların sayısının artış göstermesi, araştırmacılar arasında yeni sorulara yol açtı.
Frable, okyanus koşullarındaki değişiklikler ve El Niño gibi iklimsel etkilerin bu vakaların arkasında olabileceğini ifade etti. Ancak, kıyıya vurma vakalarını tetikleyen tüm değişkenlerin her zaman belirlenemediğini de vurguladı. Araştırmacılar, son bulunan balıktan örnekler alarak incelemelere başladı. Örnekler dondurularak korunmaya alındı ve deniz omurgalıları koleksiyonuna dahil edildi. Ağustos ayında kıyıya vuran balık üzerinde yapılan otopsi, bilim insanlarının kürek balığı genomunu detaylı bir şekilde analiz etmelerine olanak sağladı.